Sommige werkgevers investeren alleen onder druk in betere voorzieningen voor hun werknemers. Een dergelijke druk kan ook van een Duitse collectieve arbeidsovereenkomst (cao) uitgaan. Dit laat een zaak zien die de Duitse federale cassatierechter in arbeidszaken (Bundesarbeitsgericht) op 22 februari 2023 beslechtte.
In deze zaak ging het om een werkgever die in zijn bedrijfsruimte sanitaire voorzieningen had die weliswaar in juridisch opzicht voldeden, maar voor het overige blijkbaar voor verbetering vatbaar waren. De werkgever was echter niet zonder meer bereid om deze verbeteringen uit te voeren. In het kader van onderhandelingen over een cao voor de onderneming zette de Duitse vakbond IG Metall daarom door dat de werkgever bij de cao werd verplicht om binnen een bepaalde termijn bepaalde, concreet beschreven werkzaamheden aan de sanitaire voorzieningen te laten verrichten. Om het belang van het nakomen van de afspraak te benadrukken, werd er daarnaast in de cao vastgelegd dat werknemers recht op een extra loonsverhoging hebben, als de werkgever de afspraak niet afdoende nakomt.
Naar de rechter voor hoger loon
De werkgever kwam de afspraak niet volledig op tijd na. Enkele van zijn werknemers stapten naar de rechter om het hogere loon te eisen. Uiteindelijk belandde de zaak bij de Duitse federale cassatierechter in arbeidszaken. De cassatierechter wees de vorderingen van de werknemers geheel overwegend toe. De rechters stelden vast dat de afspraak in de collectieve arbeidsovereenkomst een opschortende voorwaarde inhield. Een dergelijke voorwaarde is in beginsel toegestaan in een cao. De loonsverhoging voor het geval dat de werkgever niet aan de afspraak voldeed, was eveneens toegestaan. Anders dan de appelrechter was de cassatierechter van mening dat de afspraak over de loonsverhoging in dit geval niet kan worden vergeleken met een boetebeding. De werkgever kon daarom ook geen beroep doen op de Duitse wettelijke bepalingen over boetebedingen. Ook de poging van de werkgever om de loonsverhoging via een beroep op de maatstaven van redelijkheid en billijkheid te beperken, vond bij de Duitse cassatierechter geen gehoor. De motivering van de cassatierechter hiervoor is nog niet gepubliceerd. Inderdaad zijn er in deze zaak echter geen omstandigheden bekend die het onbeperkte toekennen van de loonsverhoging onredelijk zouden maken. Het enkele feit dat de werkgever in overwegende mate aan zijn verplichtingen had voldaan, doet daaraan niet af. De werkgever had namelijk al bij de cao-onderhandelingen rekening kunnen houden met het feit dat werkzaamheden niet op tijd kunnen worden afgerond. Een dergelijke situatie is immers niet uitzonderlijk. De werkgever had dus bijvoorbeeld een gradatie in de verhoging kunnen afspreken. De werkgever had ook kunnen afspreken dat er geen loonsverhoging, maar een tijdelijke toeslag wordt verstrekt die gedeeltelijk of volledig komt te vervallen, zodra de maatregelen gedeeltelijk of volledig zijn uitgevoerd. Dat de werkgever andere keuzes heeft gemaakt, is daarom een risico dat voor zijn rekening komt.
Zaak biedt inspiratie voor verbetering arbeidsomstandigheden of hoger loon
De zaak die de Duitse cassatierechter moest beslissen, biedt voor werkgevers en werknemers inspiratie voor afspraken over een optionele verbetering van arbeidsomstandigheden die de werkgever tegen een hoger loon kan ruilen. De zaak laat echter ook weer eens zien, hoe belangrijk het is dat afspraken zorgvuldig worden geformuleerd.
DNHK, Ulrike Tudyka
Bronnen:
Landesarbeitsgericht Baden-Württemberg, arrest van 15 oktober 2021, ECLI: ECLI:DE:LAGBW:2021:1015.10SA76.20.00
Bundesarbeitsgericht, arrest van 22 februari 2023, zaakkenmerk 4 AZR 68/22
Related News
