Binnen vijftien minuten de uitslag – dat is snel. Hoe werkt het? De kunst zit in de strip van de test, die herkent bepaalde eiwitten. Het werkt eigenlijk op dezelfde manier als een zwangerschapstest of grieptest. Je haalt het wattenstaafje door je mond of neus, dat wordt vervolgens gemengd met een bepaalde vloeistof waar COVID-19-eiwitten in zitten. Komen de eiwitten uit je speeksel overeen met die op de strip, draag je het COVID-19-virus bij je. Dat geeft de test binnen vijftien minuten aan met een ‘C’. En hoe betrouwbaar zijn de resultaten? We hebben veel studies gedaan, daaruit kwam onder andere een sensitiviteit van 96,72 procent en 99,22 procent specificiteit. Dat is heel hoog, net zo hoog als de PCR-tests die de GGD gebruikt. Daarnaast is de test CE-gekeurd en uitgevoerd op verschillende locaties, waaronder een ziekenhuis, een gezondheidscentrum, een school en een oncologieafdeling. Wat is het verschil met de gangbare PCR-test? Bij een PCR-test wordt speeksel afgenomen met een wattenstaafje, een zogenoemde ‘swap’. Dat gaat vervolgens in een bepaalde vloeistof en in de PCR-testmachine. Een technisch verhaal, maar de machine splitst de RNA van het DNA en gaat dit steeds opnieuw versterken. Op een gegeven moment kun je dan een piek zien van covid-19-virussen. Dit proces duurt ongeveer acht uur. Hoe zit het met de beschikbaarheid van jullie test? We willen 34 miljoen exemplaren produceren en de bestellingen gaan snel. De Duitse orders stromen binnen: Rijnland Palts heeft al anderhalf miljoen geclaimd, Beieren zelfs twintig miljoen. De Duitse overheid is hierin een stuk daadkrachtiger dan de Nederlandse. Ik heb elke maandag overleg met mijn Duitse collega’s en probeer duidelijk te maken dat het belangrijk is om in het achterhoofd te houden dat Nederland mogelijk ook wil afnemen. De Nederlanders zijn echter nog niet zover. De overheid heeft op 22 oktober een tender uitgeschreven waarin je aan de hand van zestig vragen o.a. moet aangeven hoe de test werkt. Daarna gaan ze het bekijken, testen en wordt er half november bekend gemaakt met welke partij ze in zee gaan – met het risico dat de tests dan op zijn. Je hoort vaak dat Duitsland bureaucratischer is dan Nederland, maar in dit geval dus niet? Ik werk al lang bij Siemens en de Duitsers zijn zeker bureaucratisch. Ik ben nu echter een roepende in de woestijn naar de Nederlandse overheid. We zijn weer te laat, dat was ook al zo met de PCR-test – Duitsland was ook daar al in een vroeg stadium volop mee bezig. Moeten de tests via de overheid worden aangekocht? Dat is nog niet helemaal duidelijk. Samen met onder andere VNO-NCW zijn we een initiatief begonnen om veertig fast track teststations te maken waar we deze sneltests kunnen inzetten. De overheid zou echter een primaat kunnen hebben omdat corona een ziekte is met een meldplicht. De vraag is of een alleenrecht van de overheid op de test uit te leggen valt, met zo’n groot belang en enorme vraag. Krijgen jullie aanvragen van bedrijven? We hebben al bestellingen van grote bedrijven met eigen arbodiensten die hun bedrijfsartsen van tests willen voorzien – dat is ook bij Siemens het geval. Bedrijven die personeel naar booreilanden stuurden, gebruikten deze test overigens al. Voordat de werknemer vertrok werd hiermee zeker gesteld dat hij of zij geen corona had. En de particuliere markt? Moeten de tests uiteindelijk ook bij de drogisterij komen te liggen? Ik vind van wel en we praten er ook over met de retail. Bij veel winkels kun je allerlei testen krijgen, die vergelijkbaar werken. Er zit overigens ook geen risico aan onze sneltests – er komen bijvoorbeeld geen naalden aan te pas. Maar ook hier speelt de overheid een rol, er wordt bijvoorbeeld gesproken over dat de tests uitgevoerd moeten worden door iemand met een BIG-registratie, iemand uit de zorg dus. De overheid heeft dus nog een en ander te beslissen Ja en we proberen daar snel meer duidelijkheid over te krijgen. We gaan er echter vanuit dat in de nabije toekomst iedereen zo’n test bij zich heeft en dat een negatieve uitslag toegang geeft tot concerten, evenementen of vliegvelden. Er is nu nog geen vaccin en ook als deze snel komt, zal de situatie nog wel even blijven zoals die nu is.
Die Bevölkerung wird älter und es mangelt an Fachkräften. Das kennen wir auch in Deutschland. Dass die Gesundheitskosten explodieren ebenso. Was unsere Länder unterscheidet? Die Niederlande investieren seit Jahren gezielt in die Digitalisierung von Medizin und Pflege. Seit Covid-19 erst recht. Wie deutsche Unternehmen davon profitieren können, weiß Kai Feldmann, E-Health-Expertin der Deutsch-Niederländischen Handelskammer (DNHK). Die Niederlande sind europäische Spitze in Sachen E-Health – was ist ihr Erfolgsgeheimnis? Anders als wir Deutschen sind die meisten Niederländer sehr technikaffin und neugierig auf Innovationen. Deshalb sind E-Health Anwendungen bei unseren Nachbarn breit akzeptiert. Es ist schon seit Jahren Standard, Medikamente digital zu verschreiben. Auch Gesundheitsdaten werden ganz selbstverständlich elektronisch gespeichert. Und die meisten Niederländer kommunizieren mit ihrer Krankenkasse vor allem per App, wo sie beispielsweise auch Rechnungen digital einreichen können. Alles Trends, die die Kosten im Gesundheitswesen senken und die Qualität der Versorgung steigern sollen – und die vom niederländischen Staat gezielt stimuliert werden. Wie genau? Im Prinzip gibt es zwei Stellen, wo die Niederländer den Hebel ansetzen: zum einen bei der Patientenversorgung in Krankenhäusern und Pflegeinrichtungen, zum anderen in der häuslichen Pflege. Bei den großen Einrichtungen will die Regierung zum Beispiel den Einsatz von Telemedizin fördern. 2020 hat sie dafür fast 80 Millionen Euro freigegeben und will das Programm in den kommenden Jahren noch verlängern. Bei der häuslichen Pflege sollen kleinere Projekte speziell für ältere und chronisch kranke Menschen gefördert werden. Dieses und kommendes Jahr werden dafür jeweils 30 Millionen Euro investiert. In welchen Bereichen haben die Niederlande denn noch Nachholbedarf? Zum Beispiel bei der Telemedizin und bei der Automatisierung. Laut einer aktuellen Studie von Deloitte nutzt etwa nur jedes zehnte niederländische Krankenhaus Spracherkennungs-Tools – in Deutschland ist es bereits jedes vierte. Auch Hilfsmittel wie Robotik, Virtual Reality und Künstliche Intelligenz werden in den Niederlanden noch deutlich weniger eingesetzt als in Deutschland. Die niederländische Regierung sucht deshalb aktiv nach innovativen Lösungen aus dem Ausland. Hier bieten sich sehr gute Absatzmöglichkeiten für deutsche Unternehmen. Wo liegen die Chancen für deutsche Anbieter konkret? Niederländische Gesundheitsprofis sind vor kurzem nach den größten Hindernissen für die Digitalisierung befragt worden. Auf Platz eins landete nicht etwa die Bürokratie wie in Deutschland, sondern die Herausforderung, die richtigen Technologien zu finden. Niederländische Krankenhäuser stehen nämlich im direkten Wettbewerb mit zahlreichen Privatkliniken. Sie sehen Patienten als Kunden, die sie mit modernsten Produkten und erstklassigen Dienstleistungen gewinnen und halten wollen. Deshalb sind sie bereit zu investieren und können das, anders als in Deutschland, auch ohne öffentliche Ausschreibung direkt beim Lieferanten tun. Deutsche Produkte sind dabei besonders beliebt: Sie gelten als technologisch erstklassig, zuverlässig und liegen preislich deutlich unter dem Kurs, den einheimische Lieferanten aufrufen. Wie können deutsche Unternehmer ihre Chancen nutzen? Nun, Menschen kaufen am liebsten bei Menschen, die sie kennen. Diese Vertriebsweisheit gilt auch in unserer digitalen Zeit und für die Niederlande erst recht. Hier wird der persönliche Kontakt, das daraus entstehende Vertrauen zueinander sehr groß geschrieben. Als Außenhandelskammer unterhalten wir natürlich enge Beziehungen zu niederländischen Organisationen und Unternehmen der Branche und bringen deutsche Unternehmen gerne in Kontakt.
Impfen zuhause – das klingt gerade jetzt in Pandemiezeiten nach einer großartigen Idee. Wie funktioniert das genau? Dr. Frühwein: Wer eine Impfung zur Vorbeuge möchte oder für eine Reise braucht, kann auf unseren Internetseiten impfungzuhause.de und ab dem Sommer mit reiseimpfungzuhause.de alle nötigen Informationen finden. Welche Impfungen sind in meiner Altersgruppe empfehlenswert? Von Schutz vor HPV für junge Mädchen bis zur Vorbeugung gegen schwere Lungenentzündung, die ab 60 Jahre wichtig ist. Was ist in meiner Region ratsam? In Bayern zum Beispiel die Zeckenimpfung alle drei bis fünf Jahre. Welche Impfungen brauche ich in meinem Reiseland? Hepatitis etwa oder Typhus. Anschließend kann man direkt online einen Termin ausmachen und die Ärztin oder den Arzt nach Hause bestellen. Das spart enorm viel Zeit: Keine Anreise, kein Warten in der Praxis – aber die gleiche Sicherheit der Behandlung durch einen approbierten Arzt. In den Niederlanden ist so ein flexibler, medizinischer Service schon ganz normal. Wie reagieren die Deutschen? Casper van het Hof: Wir starten gerade in München – vorerst mit Privatpatienten. Und die Resonanz ist durchweg positiv. Die Pandemie hat das Thema Impfschutz wieder stärker ins Bewusstsein gerückt. Und Sie hat auch unsere Businessplanung enorm beschleunigt. Ich habe Ende 2019 mit der konkreten Entwicklung des Geschäftsmodells begonnen. Inzwischen haben wir nicht nur unsere Buchungssoftware online, über die wir die ganze Customer Journey digital abwickeln, sondern auch die ersten fünf Ärzte in einer separaten Gesellschaft eingestellt und sie zuhause mit Impfstoffen und einem speziellen Kühlschrank ausgestattet, so dass die Kühlkette stets stabil bleibt. Dr. Frühwein: Übrigens bieten wir auch die Covid-19-Schutzimpfung zuhause an. Wir gehen davon aus, dass sie künftig jährlich fällig wird, vergleichbar mit der Grippeimpfung. Welche Vorteile bietet mobiles Impfen denn aus medizinischer Sicht? Dr. Frühwein: Nun, ich bin Hausarzt und Impfspezialist. Unsere Praxis führt jährlich bis zu 30.000 Impfungen durch. Meiner Erfahrung nach ist das Haupthindernis beim Impfen der Faktor Zeit. Menschen müssen einen Termin beim Arzt bekommen, in die Praxis kommen, dort eventuell noch warten. Viele haben darauf keine Lust und verzichten deshalb gleich ganz auf den Schutz. Mit impfungzuhause.de schaffen wir ein neues, niedrigschwelliges Angebot. So können wir auch Menschen erreichen, die sich sonst nicht impfen lassen, und so die Impfquote und damit den Schutz der Gesellschaft insgesamt erhöhen. Casper van het Hof: Übrigens werden wir auch Unternehmen mobiles Impfen anbieten. Das ist gerade für den Mittelstand attraktiv, die oft keinen eigenen Betriebsarzt haben. Wer seinen Beschäftigten etwa die Grippeimpfung direkt am Arbeitsplatz anbietet, tut nicht nur etwas für die Mitarbeiterbindung, sondern senkt bei einer Grippewelle auch die Fehlzeiten drastisch. In München sind Sie schon gestartet. Wann kann ganz Deutschland das Angebot nutzen? Casper van het Hof: Wir wollen bis Ende des ersten Geschäftsjahres mit knapp 60 Ärzten aktiv sein, dann vor allem in Süddeutschland. Ganz Deutschland wollen wir spätestens in drei Jahren abdecken. Wir bemühen uns aber, das Ausrollen mithilfe von Kooperationspartnern zu beschleunigen. Denken Sie hierbei zum Beispiel an Pharmaunternehmen, Krankenversicherungen oder Reiseveranstalter. Dr. Frühauf: Gerade Krankenkassen haben ein großes Interesse an Reiseimpfungen, die sie als freiwillige Leistungen anbieten können. Sie sind nicht teuer und erreichen jüngere, gesunde Zielgruppen. Die Techniker Krankenkasse hat vor einigen Jahren zum Beispiel ihren Kundenstamm drastisch verjüngt, nachdem sie ihren Versicherten Reiseimpfungen erstattete. Beim Impfen soll es aber nicht bleiben. Welche ärztlichen Leistungen wollen Sie noch angehen? Casper van het Hof: Alternative Medizin wie Chiropraktik oder Homöopathie können wir uns gut vorstellen. In den Niederlanden testen wir gerade, wie das funktionieren könnte und angenommen wird. Ich vergleiche uns gerne mit Digitaldienstleistern wie den Lieferdiensten Thuisbezorgd oder Takeaway. Auch wir sind eine Plattform, die digital die Buchung von Services ermöglicht – nur sind es bei uns eben ärztliche Dienstleistungen. Dieses Modell wollen wir auch in andere Länder tragen: Benelux, Großbritannien, Österreich, Schweiz und auch Skandinavien sind attraktive Märkte. Aber zunächst konzentrieren wir uns ganz auf Deutschland: Schaffen wir es hier, schaffen wir es überall.
De regelgeving verschilt echter per deelstaat vanwege de federale structuur van Duitsland. Hierna volgt een kort overzicht van enkele relevante regelingen. Daarbij dient te worden opgemerkt dat zowel aan de Nederlandse zijde alsook aan de Duitse zijde corona-regelingen op korte termijn en voor een veelvoud van gevallen worden gemaakt. Dat betekent helaas dat niet alle gevallen in detail zijn geregeld. Omdat de regelingen aan beide kanten aan voortdurende wijzigingen onderhevig zijn, dient daarnaast telkens te worden vastgesteld, hoe de actuele regelgeving luidt. Gewijzigde Arbowetgeving Op 20 april 2021 is de gewijzigde SARS-CoV-2-Arbeitsschutzverordnung in werking getreden. Deze verordening die in geheel Duitsland van toepassing is, legt bepaalde arboverplichtingen van werkgevers in het kader van de coronapandemie vast. De wijziging houdt in dat werkgevers verplicht zijn om hun werknemers minimaal eenmaal per kalenderweek een coronatest aan te bieden. Voor bepaalde werknemers, bijvoorbeeld werknemers die met veel personen in contact komen, geldt dat de test minimaal tweemaal per kalenderweek moet worden aangeboden. Om te kunnen controleren of werkgevers aan hun verplichting hebben voldaan, moeten zij de bewijsstukken over de inkoop van de tests of over de afspraken met derden die de tests afnemen vier weken bewaren. De gewijzigde verordening geldt voorlopig tot en met 30 juni 2021. Beperkingen voor het reizen naar Duitsland Het reizen van en naar Duitsland is – ook vanuit het perspectief van de Nederlandse wetgever – momenteel niet gewenst. Voor bepaalde reizen zijn er uitzonderingen van toepassing, waarbij wel bijzondere voorwaarden moeten worden nageleefd. De regelingen voor het inreizen naar Duitsland vallen gedeeltelijk onder de bevoegdheid van de Duitse deelstaten. Deze regelingen worden op de websites van de desbetreffende deelstaat gepubliceerd. De Duitse overheid heeft een overzicht van deze website gepubliceerd. De Duitse federale regering heeft daarnaast een overzicht met veel voorkomende vragen over het reizen naar Duitsland samengesteld. Sommige deelstaten publiceren de actuele informatie ook in verschillende talen, zoals bijvoorbeeld de deelstaat Noordrijn-Westfalen. Deze deelstaat stelt ook informatie in de Nederlandse taal ter beschikking. Meldingsverlichting bij het reizen naar Duitsland Voor personen die naar Duitsland reizen, geldt bovendien dat zij zich moeten aanmelden. Deze verplichting is overigens onafhankelijk van en bestaat naast een eventuele meldingsverplichting in het kader van detacheren van werknemers naar Duitsland. Terugkeer naar Nederland vanuit Duitsland Voor personen die vanuit Duitsland naar Nederland (terug-)reizen geldt dat zij de bepalingen van de Nederlandse overheid in acht moeten nemen. Deze worden door de Nederlandse overheid o.a. opbekendgemaakt. Beweging bij het Kurzarbeitergeld Werkgevers die werknemers, maar geen bedrijf in Duitsland hebben, konden tot nog toe geen gebruik maken van een uitkering vanwege werktijdverkorting (Kurzarbeitergeld) van het Duitse UWV. Volgens het Duitse UWV is het namelijk niet voldoende dat de werknemer in Duitsland sociaal verzekerd is. De werkgever zelf moet ook in Duitsland zijn gevestigd. Er is nu een rechterlijke uitspraak die weliswaar niet direct afwijkt van het standpunt van het Duitse UWV, maar de definitie van ‘bedrijf’ bijstelt. In een kort-geding-procedure heeft de appelrechter Noordrijn-Westfalen namelijk bepaald dat het afdoende is, als er sprake is van een technisch-organisatorische eenheid in Duitsland (Landessozialgericht NRW, beschikking van 08 maart 2021, zaakkenmerk: L 9 AL 198/20 B ER). Eiser in deze procedure was de luchtvaartmaatschappij Malta Air Ltd. Deze luchtvaartmaatschappij heeft werknemers met een thuisbasis op verschillende Duitse luchthavens. De appelrechter stelde vast dat deze luchtvaartmaatschappij in Duitsland beschikt over de bedrijfsmiddelen die noodzakelijk zijn voor het bedrijf van een luchtvaartmaatschappij, namelijk: vliegtuigen en personeel. Meer bedrijfsmiddelen zouden niet noodzakelijk zijn, omdat eiseres voor het overige gebruik zou kunnen maken van de infrastructuur die door de luchthavens ter beschikking wordt gesteld. Meer in het bijzonder zou het ook niet vereist zijn dat er sprake is van een directie of een hoofd personeel in Duitsland. Omdat de uitspraak een kort-geding-procedure betreft, moet het resultaat van de bodemprocedure worden afgewacht. Voor Nederlandse bedrijven die menen dat zij zich in een vergelijkbare situatie bevinden, is het raadzaam om hierover zo snel mogelijk juridisch advies bij een Duitse advocaat of advocate in te winnen. Het aanvragen van de uitkering vanwege werktijdverkorting is namelijk aan bepaalde formaliteiten gebonden. Als deze formaliteiten worden verzuimd, is een herstel van het verzuim over het algemeen uitgesloten. DNHK, Ulrike Tudyka Bronnen: Bundesministeruium für Arbeit und Soziales, Landessozialgericht Nordrhein-Westfalen Lees meer over de coronamaatregelen in Duitsland op onze coronapagina.
De helft van de bedrijven in Duitsland biedt hun werknemers nu al een gratis coronatest aan en 69 procent van de bedrijven biedt nu of binnenkort een regulier testaanbod aan, zo blijkt uit een enquête in opdracht van de Duitse regering. Met de nu besloten testverplichting voor ondernemingen zal dit vanaf volgende week de regel worden. De verordening houdt in dat werkgevers verplicht zijn om hun werknemers minimaal eenmaal per kalenderweek een coronatest aan te bieden. Voor bepaalde werknemers, bijvoorbeeld werknemers die met veel andere mensen in contact zijn, geldt dat de test minimaal tweemaal per kalenderweek moet worden aangeboden. Een groot deel van de werknemers is blij met het aanbod. Uit de enquête blijkt dat 84 procent van de ondervraagde werknemers de coronatesten op het werk toejuichen, 57 procent laat zich ook daadwerkelijk testen op het werk. Wie gaat dat betalen? De bereidheid om testen aan te bieden is er, maar over de kosten is niet iedereen het eens. Zo hebben vijf Industrie- en Handelskamers (IHK's) uit de noordelijke deelstaat Mecklenburg-Vorpommern zich uitgesproken tegen een verplichte test in bedrijven: "Wie verplichte tests in bedrijven voorschrijft, moet ook bereid zijn de kosten daarvoor te dragen”. De handelskamers zijn bang dat ondernemingen door deze maatregel met nog meer kosten worden belast. Coronatest belangrijk middel in strijd tegen pandemie De Duitse overheid ziet de coronatest als een van de belangrijkste bijdragen in de strijd tegen de pandemie. Dat geldt voor zowel het thuisgebruik als het aanbieden van testen op de werkvloer. Lees meer over de coronamaatregelen in Duitsland op onze coronapagina.
Virtuele geheugensteun Het coronavirus zorgt er voor dat we allemaal thuis moeten blijven. Even op bezoek bij opa of oma is niet mogelijk. Beeldbellen biedt uitkomst, maar ouderen die te maken hebben met dementie of Alzheimer weten vaak niet goed hoe dat werkt. “Anne4Care is speciaal voor deze doelgroep ontwikkeld”, vertelt Henk Steetsel, coördinator verkoop en innovatie Duitsland. Anne4Care is een virtuele assistente die de gebruiker eraan herinnert wanneer het bijvoorbeeld tijd is om de medicatie in te nemen, welke dag het is, of wanneer de kleinkinderen jarig zijn. De door het Zutphense bedrijf Virtask ontwikkelde software draait op een robuuste tablet, die spraak gestuurd reageert op commando’s van de gebruiker. Hierdoor is het product ook geschikt voor mensen die moeite hebben met het bedienen van apparaten. “Voor de gebruikers betekent de virtuele assistente echter veel meer, ze is een hulp in het dagelijks leven die de agenda bijhoudt en de gebruiker eraan herinnert de medicatie in te nemen. Ze zorgt ervoor dat mensen minder afhankelijk zijn en geeft daarmee een gevoel van eigenwaarde terug.” In deze tijd is er veel behoefte aan zorg op afstand. Steetsel ziet dan ook dat vraag naar Anne4Care de afgelopen weken in Nederland flink is toegenomen. Vanaf volgende week is er ook een Duitse Anne beschikbaar. Anne4Care heeft in Duitsland haar basis in het Fraunhofer-InHaus-Zentrum in Duisburg. Op deze creatieve broedplaats werken jonge bedrijven samen met verschillende Fraunhofer-instituten en talrijke economische partners aan de ontwikkeling van innovatieve producten en systemen. Een andere in het onderzoekscentrum gevestigde start-up is het Nederlandse bedrijf DeBeleefTV. Mobiele activiteitentafel voor ouderen met dementie Das Erlebnis-TV ist ein interaktiver, mobiler Spieltisch, der speziell für demenzkranke Senioren entwickelt wurde. Anregende Spiele spielen, Musik hören, und Erinnerungen austauschen, bringt die Bewohner der Pflegeheime näher zusammen und näher zu ihrer Umgebung. Gerade jetzt sei der Bedarf an Zusammenhalt gewachsen, laut Dennis de Wit, Inhaber von De BeleefTV. “Wir sehen einen stark gewachsenen Nachfrage: In den vergangenen Wochen haben wir in den Niederlanden Dutzende neue Erlebnis-TVs geliefert.” Gleichzeitig sei man auf der Suche nach einem neuen Businessmodell, denn normalerweise bietet De BeleefTV den Pflegeheimen eine kostenlose Probewoche an. Diese Probewochen können jetzt jedoch nicht stattfinden, daher hat das Unternehmen sich entschlossen die Erlebnis-TVs für drei Monate zu vermieten. “Op deze manier helpen we ouderen om contact te houden met elkaar en met familieleden.” Daarnaast ziet de Wit ook dat het product op andere manieren wordt ingezet. Voorheen werden er aan de activiteitentafel gezamenlijk spelletjes gespeeld. Op dit moment wordt het vooral gebruikt voor beeldbellen of om de natuurlijk naar binnen te halen met spellen en films. Het afspelen van gepersonaliseerde content is ook mogelijk. De familie kan bijvoorbeeld een USB-stick met ingesproken videoboodschappen of foto’s opsturen voor opa of oma. De start-up timmert inmiddels ook internationaal flink aan de weg. De activiteitentafel is ondertussen verkrijgbaar in Nederland, Duitsland, België en Frankrijk.